Helmgras transplantatie als versterking van de kustverdediging
Binnen 4 weken gaan ruim 45.000 stekjes de duinen in
In de wintermaanden trotseren we weer en wind voor de transplantatie van helmgras aan de Noord-Hollandse kust. Daarmee voorkomen we dat de duinen eroderen en versterken we de kustverdediging. Het is een specialistisch werkje dat we al sinds vele jaren uitvoeren in heel Nederland. Met de stijgende zeespiegel blijft het aan belang toenemen.
Opdrachtgever: Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier
Periode: 2021 - heden
Uitvoering: Frisia Groep
De opdracht
Kustverdediging is in Nederland geen overbodige luxe. Dijken worden voortdurend verstevigd en vaak gebeurt dat door strand op te geven voor meer duin. Dat is dan ook wat onze opdrachtgever Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier doet. Maar, alleen duinen creëren is als water naar de zee dragen. Door de wind verstuift het zand en eroderen de duinen. Er is dus iets nodig wat het zand vasthoudt. Al vele jaren wordt daarom helmgras geplant om erosie te voorkomen. Helmgras houdt met zijn diepe wortels het zand vast en is daarmee een natuurlijke kustverdediging. Het Hoogheemraadschap heeft ons twee jaar geleden gevraagd om helmgras aan te brengen in de duinen tussen Den Helder en Egmond. Nieuwe duinen, maar ook bestaande verzwakte duinen. Daar zijn we nu en de komende jaren volop mee bezig.
De uitvoering
Wat het planten van het helmgras bijzonder maakt, is dat het handmatig wordt gedaan. Appie, Marco en Wilco doen dat voor ons in de wintermaanden, onder aanvoering van projectleider Gosse Jilderda. Appie zelfs al meer dan 20 jaar. Wij hebben bovendien een extra specialisatie opgebouwd in de afgelopen decennia: in plaats van de helmplanten te laten aanvoeren, stekken we ze zelf. We steken ze zorgvuldig, diep uit op een plaats waar ze welig tieren. Vervolgens planten we de plantjes aan op nieuw aangelegde of verzwakte plekken.
Je kunt het vergelijken met haartransplantatie. Daarbij worden handmatig, één voor éen, haren inclusief de haarzakjes uitgestoken op plekken waar de groei nog dicht is. Die pakketjes worden vervolgens ingebracht op plekken waar de schedel niet zo dichtbegroeid is. Het is een precies werkje: je moet diep genoeg uitsteken zodat er genoeg ogen aan de wortels zitten om snel door te groeien op de nieuwe plek. Soms maken we begroeide plekken eerst kaal, omdat er plantensoorten groeien die niet goed voor het behoud van de duinen zijn. Bijvoorbeeld de rimpelroos die alles overwoekert, of mossen die een heel oppervlakkige laag vormen.
Net als de arts hebben wij specialistisch gereedschap en een speciaal proces ontwikkeld. Appie loopt door de duinen met een schoen die we zelf hebben ontworpen. Daaraan is een grote aluminium punt bevestigd. Daarmee kan hij snel gaten maken die Marco en Wilco vervolgens vullen met helmgras. Zo werken we snel en effectief. Dit drietal plant binnen 4 weken ruim 45.000 stekjes.
__2000.webp)
__2000.webp)
Het resultaat
Door het gras in veel kleine bosjes bij elkaar te planten - ongeveer 12 op een m2 - ontstaat er een robuust helmgrastapijt dat goed de kans heeft om wortel te schieten. Binnen een jaar staat het compleet vol en blijft het zand een stuk beter bij elkaar. Toch is het resultaat eerder een proces dan een uitkomst. De natuur is verandering, terwijl wij de status quo willen handhaven om de zee op afstand te houden. Daarom blijft het stekken en planten voortdurend doorgaan. We planten trouwens niet alleen voor het Hoogheemraadschap. Binnenkort zijn we bijvoorbeeld weer op Texel te vinden en laatst hadden we een project in Almere Poort, in een nieuwbouwwijk. Dus mocht je tijdens een duinwandeling eens een man met een aluminium punt aan zijn schoen zien rondhobbelen, dan weet je nu dat Marco en Wilco niet ver weg zijn.
__2000.webp)
Meer weten over dit project?
We werken graag snel en laagdrempelig. Neem contact op met projectleider en ecologisch adviseur Gosse Jilderda.
